Hergün yeni bir mobil uygulama çıkıyor. Artık takip edemiyorum. Bu iş nereye doğru gidiyor, büyük bir merak içindeyim. Çok değerli uygulamaların yanı sıra, acaba bu ne işe yarıyor ya da bunu kim kullanır ki dediğim uygulamalar da var.
Aslında merak ettiğim konu şu; Uygulamalar hayatımızı kolaylaştırırken bir taraftan da belirli yetkinlikleri kaybetmemizi mi sağlıyor? Eskiden herhangi bir yere giderken sağa sola bakıp, nerede ne var diye aklımızda tutmaya çalışırdık ve etrafımızda olup biteni, değişimi farkederdik. Şimdi tek baktığımız yer mobil haritada ki mavi nokta.
“Ben o mavi nokta mıyım gerçekten?” diye düşünüyorum. Eskiden yola bakıp seçim hakkımı kullanırdım, şimdi ekranda ki yönlendirme benim için en doğru olduğunu düşündüğü rotayı bana bildiriyor. Nereden biliyor benim için en doğru rotanın o olduğunu?
Belki ben yanlışlıkla bir sokağa dönecektim, evet yol biraz tıkanacaktı ama uzun zamandır görmediğim bir arkadaşım ile karşılaşacaktım. Ya da yol açık diye tarif edilen rotada, zibidinin biri gelip arabama çarpacak ve ben işe daha da geç kalacağım. Kim bilebilir?
Aslında belki de günün birinde uygulamalar öyle bir noktaya gelecek ki bize şöyle önerilerde bulunabilecekler: “Şimdi sağ tarafta ki yola dönersen, biraz tıkalı ama eski okul arkadaşın Mehmet ile karşılaşacaksın, gerçi acelesi var uzun konuşamayacaksınız, o yüzden sen en iyisi düz git, daha açık görünüyor, orada da bir zibidi var, sabahtan beri makas atıp duruyor, trafikte gelip arabana çarpma şansı yüzde yetmiş, çünkü sen de geçen akşam geç yattığın için az uyudun, dalgınsın.” Ve bir optimizasyon raporu sunacak bana.
En sonunda da benim de bir aklım olduğunu hatırlayacak ve naif bir şekilde “Yine de sen bilirsin, nasıl istersen.” diyecek. Aslında bu çok güzel olabilir.
Normalde hiç kimseden tavsiye, öneri, nashiat almak istemeyen biz insanoğlu, telefona sormadan neredeyse yaşayamaz hale geliyoruz. Telefonumuzu evde unuttuğumuzu düşünmek bile bir kabus. Bir kaç gün kapalı kalacak diye, tamire bile veremiyoruz. Bir şey düşünmeden önce, “Acaba bunun mobil uygulaması var mı?” diye bakar hale geldik.
Çok garip şeyler yapıyoruz: Örneğin dışarıda güneş olduğu halde, mobil uygulama yağmur gösterdiği için havadan şüpheleniyoruz. Çok sevdiğimiz bir kafeye, bir uygulamada iki yıldız verildi diye, oradan soğuyarak, gitmeyi burakıyoruz.
İyi peki de, bu bilgilerin güvenilir olup olmadığını sorgulamayı neden ve ne zaman bıraktık? Aklımızı telefonlara mı teslim ettik acaba? Yarın uygulama bana aç olmadığımı söylediğinde, elimdeki sandviçi tabağıma geri mi bırakacağım? Ya da en sevdiğim müziği o mu belirleyecek? Köpeğimi mi gezdirmenin mi, yoksa kitap okumanın mı benim için iyi olacağını, o mu belirleyecek. Peki köpeğim için hangisi iyi olcak?
Sonuçta hayatımı nasıl yaşayacağımın kararını, uygulamalar mı verecek? Peki benim özgür seçimim ne olacak? Uygulamarın benden daha iyi seçim yaptığını nereden biliyorum?
Geçenlerde bir kelime arıyordum ve bilgisayar sürekli bana “Did you mean this?” diye sorduğu için en sonunda kendimden şüphelenip acaba yanlış mı yazıyorum diyerek kontrol etmek zorunda kaldım. İnsanın emin olduğu konularda kendinden şüphelenmesinin sonuçları nereye gidebilir?
Robot teknolojisi artacak derken bundan mı bahsediyorlardı? Yoksa biz mi robot olup otomatiğe bağlıyoruz. Peki aklımızı giderek daha da az kullanırsak ne olur? Ya da aklımızı düşünmek, problem çözmek, sonuç üretmek gibi alanlarda kullanmazsak, başka nerede kullanabiliriz?
Peki tüm bunların sonucunda nasıl bir insanlığa dönüşeceğiz? Bir süre sonra bilgiler rafine edilerek ve belki de kullanıcının da tercihleri süreçlerin içine dahil edilerek, bilgisayarlar ve insanlar sulh içinde yaşamaya ve birbirlerini desteklemeye mi başlayacaklar? Ya da tamamen otomatiğe bağlayıp, zaten az kullandığımız sorgulama yeteneğimizi tamamen bilgisayara teslim edip, hayatlarımızı daha da mı otomatik pilotta yaşamaya başlayacağız.
Teknolojiyi dönüştürürken, insanlığı da dönüştürüyoruz. Önemli olan teknoloji hep daha iyi versiyonuna evrilirken, bizim hangi halimize doğru evrildiğimizi farketmek.
Teknoloji harika bir şey. Bu kesinlikle böyle. Ve diğer taraftan geleceği yaratma gücü de giderek artıyor. Dünyayı, çocukları, gençleri, insanlığı, doğayı ve geleceği etkileme ve değiştirme gücü en fazla olan her güç gibi, teknolojiyi dönüştürenlerin de, bu değerler üzerindeki etkilerinin sorumluluğunu daha da farkındalıkla ve özenle ele almaları elbette içinde varolunan bütün için iyi olacaktır.
Kullanıcılar olarak bizler de belki şunu hep hatırlamalıyız: Sorgulamak ve seçim yapmak, insanın sahip olduğu en muhteşem özelliklerdir.